Je tuin winterklaar maken, of toch niet?
Ho, stop, wacht! Doe het niet. De tuin winterklaar maken is iets typisch Nederlands. Het resultaat een ‘nette’ tuin, zonder blaadjes, dode stengels of een rommelig hoekje. Maar van al die ‘nette’ kale tuinen worden de dieren en planten die in jouw tuin (kunnen) leven helemaal niet blij. De afgevallen bladeren vormen juist een winterjas voor de plantenwortels en een overwinterplek voor allerlei insecten. Egels willen graag rommelige hoekjes om in te overwinteren. Een dode plantenstengel kan een mooie overwinteringsplek zijn voor bijvoorbeeld spinnen, kleine kevertjes, bijen en lieveheersbeestjes. En de zaden van uitgebloeide bloemknoppen zijn voedsel voor vogels die je tuin in de herfst en de winter bezoeken.
Door je tuin juist niet winterklaar te maken help je allerlei dieren de winter door. Wat je nog meer kan doen om de dieren in je tuin te helpen:
1. Herfstbladeren
Ruim de herfstbladeren tussen de struiken en planten niet op, maar laat ze lekker liggen. De bladeren beschermen de bodem en de planten tegen een paar graden vorst. Daarnaast bieden de bladeren een schuilplaats voor allerlei insecten. Ook hier maak je de merels weer blij mee, die opzoek zijn naar deze insecten. En de bladeren verteren langzaam tot super compost.
Wel is het belangrijk op de bladeren van het gazon en uit de vijver te halen. Als je bladeren op je gazon laat liggen verstikt het gras. Bladeren in de vijver kan voor problemen zorgen omdat er bij de afbraak van organisch materiaal zuurstof wordt verbruikt.
Verzamel deze bladeren en leg ze in de plantenborders of maak er een grote hoop van. Egels slapen graag in een grote hoop bladeren.
2. Vervang je schutting door een heg
Een heg is voor het leven in jou tuin veel interessanter dan een schutting. Dieren kunnen er voedsel vinden, in schuilen of misschien zelfs een nestje bouwen. Daarnaast kunnen dieren ook door een heg heen verplaatsen wat bij een schutting niet mogelijk is. Hierdoor kunnen soorten als een egel jou tuin niet bereiken.
De herfst en de winter (als er geen blad aan de struiken zit) zijn het moment om een heg aan te planten. Kies hierbij het liefste voor inheemse soorten.
Wil je (of de buren) de schutting toch laten staan. Kijk dan of het mogelijk is om een egelpoortje te maken. Op deze manier kunnen egels wel van tuin naar tuin lopen. En misschien kan je wel een goede klimplant tegen je schutting laten groeien.
3. Plant een boom
Net als bij struiken zijn de herfst en de winter het moment om bomen aan te planten. Een boom in de tuin kan voor veel leven zorgen en bied daarnaast een fijne schaduwplek in de zomer. Let bij het kiezen van de soort boom wel op de grootte van je tuin en hoe groot de boom kan worden. En kies het liefste voor inheemse soorten.
4. Maak een egel overwinter plek
In de herfst eten egels zich vol met slakken, regenwormen, paddenstoelen en vruchten om zich voor te bereiden op de winter. Als het kouder wordt gaan egels in winterslaap. Hiervoor zijn ze opzoek naar een rustige veilige plek waar ze zich kunnen verstoppen. Dit kan onder een berg bladeren zijn onder een heg, een stapel takken of in een composthoop. Laat dit soort plekken dus vooral met rust in het najaar en de winter. Ook maken egels gebruik van een egelhuis. Deze kan je kant-en-klaar kopen, maar ook Vetbollen en pindaslingers, een bekende manier van bijvoeren in de winter. Voer het liefst constant, zo hoeven de vogels geen energie te verspillen met een vlucht naar jouw tuin om dan tot de ontdekking te komen dat het voer op is! Als je voor het eerst gaat voeren dan kan het best even duren voordat de eerste vogels het ontdekt hebben. Maar ik beloof je, het is het wachten waard.
Zelf ben ik geen fan van vetbollen in een netje. Het netje kan als zwerfafval in de natuur eindigen of vogels raken er met hun pootjes of snavel in verstrikt… Dus liever geen vetbollen in een plastic netje!
Wist je dat je vogels kan helpen door ze het hele jaar door bij te voeren. Hier maak je ze niet lui mee. Door de vele verharde tuinen is er niet altijd genoeg eten te vinden. En ze hebben wel veel energie nodig om te blijven leven. In de winter omdat het buiten koud is. In de lente omdat ze dan een nestje gaan bouwen, eieren leggen en de jongen moeten verzorgen. In de zomer omdat ze dan ook de jonge verzorgen en in de herfst om bij te komen van het verzorgen van de jongen en zich voor te bereiden op de winter.
Naast bijvoeren kan je veel meer doen om vogels te helpen in je tuin,Eerder schreef ik een blog over wat je zelf tegen lichtvervuiling kan doen.
7. Nestkastjes ophangen
Hang alvast nestkastjes op voor volgend jaar, zo kunnen vogels ze alvast ontdekken en gebruiken om te schuilen bij slecht weer in de winter. Heb je al nestkastjes hangen, maak deze dan schoon in het najaar.
8. Onderhoud je vijver
De herfst is de beste tijd om je vijver aan te pakken. Vijver planten kunnen heel snel groeien, en voordat je het weet is je hele vijver dicht gegroeid. De herfst is de beste tijd om het te veel aan vijverplanten weg te halen. Voor de planten die je er uit haalt, laat deze een tijdje aan de rand van je vijver liggen. Zo kunnen insecten die je uit het water haalt nog de terug de vijver in.
9. Oranje tipjes (vlinder)
Heb je dit jaar een oranje tipje in je tuin gezien, kijk dan dit filmpje: filmpje van Mot in Mokum.
10. Potten beschermen
Als er vorst aan komt, zet kwetsbare potten en schalen binnen om barsten te voorkomen.
11. Niet winterharde planten naar binnen verplaatsen
Hoe zijn we er op gekomen om massaal onze tuin winter klaar te maken? Misschien wel door een schets van Van Kooten en De Bie.
